Polietileni
Dobijanje polietilena
Polietileni su vrsta plastičnih materijala koji nastaju polimerizacijom etilena, tj. spajanjem velikog broja molekula etilena (monomera) u jedan dugačak makromolekulski lanac ili polimer.
Uslovi reakcije polimerizacije, pre svega pritisak, određuju osobine - tip polietilena i njegovu kasniju preradu i upotrebu.
Polietilen niske gustine PENG - HIPTEN nastaje polimerizacijom etilena na visokom pritisku (1.500-3.000 bara) u prisustvu slobodnih radikala.
Polietilen visoke gustine PEVG - HIPLEX se proizvodi polimerizacijom etilena na niskom pritisku (oko 42 bara) uz katalizator.
Prerada
Na polietilene se mogu primeniti razne tehnike prerade plastičnih masa. U osnovi, rastopljeni polimer se potiskuje iz ekstrudera, formirajući film, cev, profil ili vlakno. Rastop polietilena takođe može biti ubrizgan u kalup, gde posle hlađenja dobija željeni oblik. Ekstruzionim prevlačenjem može se oblagati karton za pakovanje prehrambenih proizvoda ili se formira izolaciona obloga na električnim provodnicima.
Upotreba
Polietileni su najviše korišćeni među svim polimerima, zahvaljujući mehaničkim osobinama, lakoj preradljivosti i širokim mogućnostima upotrebe. Upotreba polietilena je posebno izražena u sektoru pakovanja, jer se savremena proizvodnja i manipulacija proizvodima više ne mogu zamisliti bez otporne i zdravstveno bezbedne ambalaže, koja je uz to male težine i privlačno dizajnirana. Polietilenska ambalaža štiti proizvod i produžava mu vek trajanja, uz mogućnost raznovrsnog oblikovanja i štampe, kao i smanjene troškove transporta i skladištenja.
Polietilen niske gustine (PENG) se najviše koristi za izradu trgovačkih i vrećica za domaćinstvo, folija za pakovanje mleka i vode, industrijskih vreća, termoskupljajućih i poljoprivrednih folija, za izolovanje elektroprovodnika i oblaganje kartona.
Polietilen visoke gustine (PEVG) se koristi za izradu boca i bočica za prehrambene, farmaceutske i hemijske proizvode, za izradu cevi, buradi, rezervoara, kutija i nosiljki, filmova i folija za pakovanje, trgovačkih i vrećica za domaćinstvo, igračaka i predmeta široke potrošnje.
Emulzioni stiren-butadienski kaučuk (E-SBR)
Dobijanje
E-SBR HIPREN se dobija emulzionom kopolimerizacijom 1,3-butadiena i stirena, pri čemu 1,3-butadien učestvuje sa približno tri četvrtine. Proces je kontinualan, u prisustvu katalizatora i drugih aditiva i pri blagim reakcionim uslovima – na hladno, što omogućuje dobijanje dobrih fizičkih osobina proizvoda.
Prerada
E-SBR se nakon kompaundiranja (dodavanja sredstva za vulkanizaciju, aditiva, punioca) prerađuje istim tehnikama kao i drugi polimerni materijali - ekstruzijom, kalandriranjem, brizganjem, presovanjem ili prevlačenjem.
Upotreba
E-SBR je jedan od najviše korišćenih polimera zbog njegove višestruke primene, od izrade automobilskih guma do igračaka. Ovaj sintetički kaučuk je kompatibilan sa prirodnim kaučukom i može ga potpuno zameniti, a u poređenju sa njim ima bolju preradljivost, otpornost na abraziju i starenje.
E-SBR je takođe kompatibilan i sa drugim tipovima sintetetičkog kaučuka, što uz dobru preradljivost i apsorpciju aditiva omogućava korišćenje raznovrsnih formulacija za različite vrste proizvoda.
Najveće količine E-SBR (oko 70%) upotrebljavaju se za izradu guma za motorna vozila, ali postoji još niz proizvoda kod kojih je E-SBR nezamenljiv. To su gumeno-tehnički proizvodi - transportne i pogonske trake i kaiševi, cevi i creva, zaptivači, tehnički delovi i proizvodi za različite industrije (mašinsku, farmaceutsku), podne obloge i otirači, gumena obuća i đonovi, izolacija kablova, adhezivi, igračke.
